ROMA DÖNEMİ MOZAİKLERİNİN TEKNİK AÇIDAN ELE ALINIP RESTORASYONUNUN UYGULANMASI
Arkeomed ARKEOLOJİ & SANAT DERGİSİ Genel Yayın Yönetmeni Muhammed Enes DAVARCI' nın Kaleme Aldığı Mozaikler Üzerine Makalesi İlk Kez Arkeomed' de Olacak!
ROMA
DÖNEMİ MOZAİKLERİNİN TEKNİK AÇIDAN ELE ALINIP RESTORASYONUNUN UYGULANMASI
Muhammed
Enes DAVARCI[1]
ÖZET
Roma döneminin soylu, zengin ailelerin konutlarının
gösterişli fresklerine eşlik eden en önemli bir diğer mimari elemanda zemin
döşemesinde kullanılan mozaiklerdir. Mozaikler; küçük kesme taş, seramik, cam
gibi materyallerden elde edilen kare yada kareye yakın, tamamlandığında bir
desen ve bütünlük sağlayan ‘tessera’ adı verilen taşlardan oluşmaktadır. Görünen
bu bütünsel desenlerin, resimlerin altında ise oldukça detaylı harç katmanları
bulunmaktadır. Bu katmanların zamanla bozulup tahribini engellemek veya restore
etmek ise oldukça tecrübe ve titizlik isteyen bir çalışmadır. Bu çalışmamda
Roma dönemi mozaiklerinin neden bozulduğuna, nasıl restore edileceğine dair
bilgiler vereceğim. Mozaikler, mozaiklerin üzerine oturduğu tesselatum katmanı ile onun altındaki
çeşitli bozulmalara engel olacak diğer farklı katmanlardan oluşmaktadır. Bu
katmanlar statumen, rudus, nucleus ve mozaiklere bir nevi yatak vazifesi gören
bedding katmanlarından ibarettir. Çeşitli iklimlere göre bu katmanlar
değişkenlik göstermektedir ancak genel olarak bu tanımlamalardan ibarettir.
Rudus ve nucleus, hidrolik kireç ve puzolanik tuğla kırıklarından oluşmaktadır.
Tesseraların yerleştirildiği ince katman olan bedding ise hidrolik olmayan
kireçten imal edilir. Cam tesseralar Roma dönemi camları ile benzer özellikte
natronlu camlar kullanılarak üretilmiş ve yine Roma dönemi camlarına benzer
olarak kalsiyum ve kurşun antimonlar kullanılarak matlaştırılmış ve geçiş
elementleri ile renklendirilmiştir. Taş “tessera”lar kireç taşı ve
dolomitlerden seramik “tessera”lar ise yüksek sıcaklıkta farklı kil kaynakları
kullanılarak üretilmiştir.
[1] Arkeoloji Böl. S.Ü., Mimarlık Böl.
K.T.Ü., Şehir ve Böl. Pln. K.T.Ü., İnşaat Müh. K.T.Ü., Konya, muhammedenesdavarci@gmail.com
